90-იანების მთავარი საფეხბურთო აქსესუარი – სათვალედავიდსი უკვე აღარ ეჩხუბება გულშემატკივრებსა და თანაგუნდელებს, არ აგზავნის მსაჯებს სამ ასოზე, აღარ ხვდება საფეხბურთო სიმულატორების გარეკანზე. მგზნებარე ნიდერლანდელი ბიზნესშია, სპორტული მარკეტინგის სფეროში დასაქმდა, თან გაეროს ელჩია და ნახევარ ცხოვრებას თვითმფრინავებში ატარებს.მხოლოდ ერთი რამ – სათვალეები დარჩა უცვლელი.
დავიდსი ტელშოუშია – სათვალე უკეთია. დავიდსი ფლორიდის პლაჟზეა თუ სამთო კურორტზე – სათავალითაა. სოლიდურ კოსტუმშია თუ ჰუდი მოსავს, ანდა რონალდინიოსთან ერთად მიანმარელ ბიჭუნებთან საუბრობს – ისევ განუყრელი სათვალითაა.სათვალე დავიდსის აუცილებელი ატრიბუტია, რომელმაც 20 წლის წინათ ის საფეხბურთო სახე-ხატად აქცია. ![]()
ფეხბურთელს გლავკომა დაუდგინდა. თვალის ამ დაავადების ბოლო სტადია სიბრმავეა და არაფრით არ შეიძლება ამ სენით შეპყრობილმა ბურთს თავი ურტყას. მიზეზი კი 1995 წელს ერთი მატჩისას კეფაში ძლიერი დარტყმის მიღება გახდა.1999 წლის ზაფხულის შვებულება დავიდსმა ცნობილი ნიდერლანდელი ოფთალმოლოგის რიტველდის კაბინეტში „გაატარა“. ექიმმა შეისწავლა მისი თვალების მდგომარეობა, გამოთვალა შესაძლო რისკები და პაციენტს სათვალის ტარება ურჩია, რადგან მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლებოდა საფეხბურთო კარიერა გაეგრძელებინა. ამასთან, წვეთებიც დაუნიშნა, რომელიც თვალის წნევის მარეგულირებელი იყო და პერიოდულ კონსულტაციებზე დაიბარა. „იუვეს“ ექიმმა რიკარდო აგრიკოლამ დანიშნულება როდესაც ნახა, აღმოაჩინა, რომ თვალის წვეთები აცეტაზოლამიდს შეიცავდა. ეს ნივთირება, რომელიც შარდმდენია, ხელს უწყობს ორგანიზმიდან დოპინგის სწრაფ გამოდევნას და აკრძალულია. რიკარდომ დავიდსის სამედიცინო დასკვნა შესაბამის ორგანოში გადააგზავნა და ვიდრე იქიდან ამ წამლის ხმარების ნებართვას მიიღებდნენ, დავიდს სერია A-ს პირველი ტურის გამოტოვება მოუხდა.ისე, არც სათვალით ფეხბურთის თამაში იყო ადვილი. მიუხედავად ამისა, ფიფადან ნებართვის მიღებისთანავე დავიდსმა პირველივე თამაშში გამოიჩინა თავი.
4 სექტემბერს ნიდერლანდების ნაკრები ბელგიას ეთამაშებოდა და მეოცე წუთისათვის 0:2-ს აგებდა. დავიდსმა იყოჩაღა, ჯერ ნაღდი საგოლე მომენტი გააუვნებელყო, შემდეგ კი გოლი მარადონას სტილში გაიტანა, მოატყუა რა ზედიზედ ოთხი მეტოქე და მოჭრილი დარტყმით ბურთი ბელგიელთა კარის შორეულ კუთხეში ჩასვა.იმ დროს დავიდსი Oakley-მარკის სათვალეს ხმარობდა. კომპანიამ სპეციალურად მისთვის შექმნა მოდელი, რომელიც ისეთი მსუბუქი მასალისგან დაამზადეს, რომ თითქმის არაფერს იწონიდა. ლინზები კი სპეციალური პლასტიკატისგან დაუმზადეს და კიდეებში წააგრძელეს. დაახლოებით მსგავსი ტექნოლოგიით სათვალეები ველოსიპედისტების, ავტომრბოლთა და სნოუბორდისტებისათვისაც მზადდებოდა. ამ სათვალეებით დავიდს მხედველობის პრობლემა თითქმის სრულად მოეხსნა. თუმცა, ოფლის გამო სათვალის მინები ხანდახან იორთქლებოდა, რაც „პიტბულს“ აღიზიანებდა. მოგვიანებით ეს პრობლემაც გადაიჭრა. მეტიც, ნაკრებისათვის ნარინჯისფერიანს, ხოლო „იუვენტუსისათვის“ თეთრმინიანს უმზადებდნენ.ერთი წლის შემდეგ, თვალების მდგომარეობა გაუუმჯობესდა და ექიმმა დავიდს უსათვალოდ თამაშის ნება დართო. უსათვალოდ მხოლოდ ერთი მატჩი, ევროპის 2000 წლის ჩემპიონატის მეორე ტურში, დანიასთან ითამაშა, მაგრამ შემდეგ ისევ სათვალით გავიდა მოედანზე და მას შემდეგ აღარც მოუხსნია.![]()
პარტნიორების მხრიდან ღადაობაც დიდხანს არ გაგრძელებულა. ერთხელაც შესვენებისას იააპ სტამმა შეუღრინა: „ედგარ, ბოლო-ბოლო შეეშვი თხილამურებით სრიალს და ფეხბურთი ითამაშე“. თავგადახოტრილი, მოხეული სტამი, რომელიც ფრანკეშტეინს ჰგავდა, ჩია, მაგრამ დიდგულა და არაფრისდამთმობმა ედგარმა ეგრევე ადგილზე მოსვა, რადგან ისეთი ფრაზით მიმართა, რომლის საჯაროდ გამოტანა დაუშვებელია.
![]()
დავიდსის სახელი ბრენდად იქცა, თავად კი ლამის ყველაზე ცნობად ფეხბურთელად გადაიქცა, რაც უკანახაზელისათვის უჩვეულო ამბავი გახლდათ. მას უკვე ის ხალხიც კი იცნობდა, რომლებიც ფეხბურთთან ძალიან შორს იდგნენ.დავიდსი ამას არ დასჯერდა და ტანსაცმლის საკუთარი ხაზი, Monta გაუშვა, რომელიც ქუჩური და ფრისტაილის შერწყმა იყო და წარმატებულიც გამოვიდა. იმავე პერიოდში „ნაიკის“ თითქმის ყველა სარეკლამო რგოლში გადაიღეს. რაც შეეხება ფეხბურთს – ნახევარი სეზონი „ბარსელონაში“ გაატარა, იმ პერიოდში როდესაც ფრანკ რაიკარდი ბლაუგრანაში მთავარ მწვრთნელად დაინიშნა. შემდეგ იყო „ინტერი“, რასაც ინგლისში გადასვლა მოჰყვა. საერთო ჯამში 150 ყვითელ-წითელ ბარათებს მოუყარა თავი და კარიერის ბოლო ორ მატჩში ორივეჯერ მინდვრიდან გააძევეს.დავიდსის თამაშის სტილმა რაიკარდი დაარწმუნა, რომ „ბარსაშიც“ საჭირო იყო ხისტი და ბურთის ამრთმევი ნახევარმცველი და ასეთი მოთამაშის გამოჩენამაც დიდად შეუწყო ხელი „ბარსელონასა“ და მსოფლიო ფეხბურთში ახალი ეპოქის შექმნას. დავიდსის და შემდეგ დევიდ ბექჰემის მაგალითზე ფეხბურთელები დარწმუნდნენ, რომ იმიჯი კომერციალიზებულ ფეხბურთში უმნიშვნელოვანესი რამ გახდა. აუცილებლად უნდა ითქვას, რომ დავიდსის გამო კომპანია Red Bull-მა დაარღვია ტრადიცია და მასთან პირველად ისტორიაში ინდივიდუალური სასპონსორო კონტრაქტი გააფორმა.დავიდსს მარკეტინგული კრეატივი და მისი სახე-ხატად ქცევა საფეხბურთო კარიერის დასრულების შემდეგაც გამოადგა. მან თანამშრომლობა დაიწყო რამდენიმე სოლიდურ პიარ-კომპანიასთან, შეიყვანეს უეფას პარტნიორ კომპანია CAFE-ს დირექტორთა საბჭოში და თუ ცოტა წავიხუმრებთ, მისი საქმე იქ მხოლოდ ის იყო, რომ სათვალეები არ მოეხსნა.ასე და ამრიგად, საკმაოდ საშიშმა დაავადებამ ეს მართლაც კარგი ფეხბურთელი, რომელიც ამ თამაშის ისტორიაში ისედაც დარჩებოდა, ფეხბურთის ერთ-ერთ სახე-ხატად აქცია.
სწორედ ამაზე შეიძლება ითქვას, რომ ზოგი ჭირი მარგებელია.
დავიდსი ტელშოუშია – სათვალე უკეთია. დავიდსი ფლორიდის პლაჟზეა თუ სამთო კურორტზე – სათავალითაა. სოლიდურ კოსტუმშია თუ ჰუდი მოსავს, ანდა რონალდინიოსთან ერთად მიანმარელ ბიჭუნებთან საუბრობს – ისევ განუყრელი სათვალითაა.სათვალე დავიდსის აუცილებელი ატრიბუტია, რომელმაც 20 წლის წინათ ის საფეხბურთო სახე-ხატად აქცია. დავიდსი გასული საუკუნის ბოლო წლებსი მსოფლიოში საუკეთესო საყრდენი ნახევარმცველი გახლდათ, სათვალის ტარება კი გლავკომის გამო დაიწყო
90-იან წლებში „იუვენტუსი“ ჩემპიონთა ლიგის ფინალებში გადიოდა, ხოლო დავიდსი მსოფლიოს საუკეთესო ცენტრალურ ნახევარმცველთა შორის შედიოდა. თავისი კარიერის პიკზე დავიდსს სუსტი წერტილებიც კი არ ჰქონია. მოედანზე მისი გადაადგილების სითბური რუკა მარჩელო ლიპის გულს ათბობდა. არასტანდარტული, ლამის ქუჩური ტექნიკა და არასტანდარტული მოქმედებები დავიდსს საშუალებას აძლევდა ტოლ-სწორად ეთამაშა და თვით რონალდინიოს ფინტებსაც კი გამკლავებოდა. მისი ფიზიკური მონაცემები და სისწრაფე მეტოქეებს თითქმის შანსს არ უტოვებდა.დავიდსი ზიდანთან სინერგიაში მოედნის ცენტრის ბატონ-პატრონი გახლდათ. ის არსებულ ფორმატში ვერ ეტეოდა: საყრდენი ნახევარმცველისათვის შეუფერებლად ძალიან ბევრს უტევდა, მაგრამ ამით დაცვას არ აზარალებდა, რადგან კარგად გრძნობდა თამაშის მიმდინარეობასა და რიტმს. 1998 წელს ის „ოქროს ბურთის“ ნომინანტთა ათეულში მოხვდა, ხოლო თავის პოზიციაზე საუკეთესოდ ცნეს. აი, ერთი წლის თავზე კი კინაღამ კარიერის დასრულება მოუხდა.
ფეხბურთელს გლავკომა დაუდგინდა. თვალის ამ დაავადების ბოლო სტადია სიბრმავეა და არაფრით არ შეიძლება ამ სენით შეპყრობილმა ბურთს თავი ურტყას. მიზეზი კი 1995 წელს ერთი მატჩისას კეფაში ძლიერი დარტყმის მიღება გახდა.1999 წლის ზაფხულის შვებულება დავიდსმა ცნობილი ნიდერლანდელი ოფთალმოლოგის რიტველდის კაბინეტში „გაატარა“. ექიმმა შეისწავლა მისი თვალების მდგომარეობა, გამოთვალა შესაძლო რისკები და პაციენტს სათვალის ტარება ურჩია, რადგან მხოლოდ ამ შემთხვევაში შეიძლებოდა საფეხბურთო კარიერა გაეგრძელებინა. ამასთან, წვეთებიც დაუნიშნა, რომელიც თვალის წნევის მარეგულირებელი იყო და პერიოდულ კონსულტაციებზე დაიბარა. „იუვეს“ ექიმმა რიკარდო აგრიკოლამ დანიშნულება როდესაც ნახა, აღმოაჩინა, რომ თვალის წვეთები აცეტაზოლამიდს შეიცავდა. ეს ნივთირება, რომელიც შარდმდენია, ხელს უწყობს ორგანიზმიდან დოპინგის სწრაფ გამოდევნას და აკრძალულია. რიკარდომ დავიდსის სამედიცინო დასკვნა შესაბამის ორგანოში გადააგზავნა და ვიდრე იქიდან ამ წამლის ხმარების ნებართვას მიიღებდნენ, დავიდს სერია A-ს პირველი ტურის გამოტოვება მოუხდა.ისე, არც სათვალით ფეხბურთის თამაში იყო ადვილი. მიუხედავად ამისა, ფიფადან ნებართვის მიღებისთანავე დავიდსმა პირველივე თამაშში გამოიჩინა თავი.4 სექტემბერს ნიდერლანდების ნაკრები ბელგიას ეთამაშებოდა და მეოცე წუთისათვის 0:2-ს აგებდა. დავიდსმა იყოჩაღა, ჯერ ნაღდი საგოლე მომენტი გააუვნებელყო, შემდეგ კი გოლი მარადონას სტილში გაიტანა, მოატყუა რა ზედიზედ ოთხი მეტოქე და მოჭრილი დარტყმით ბურთი ბელგიელთა კარის შორეულ კუთხეში ჩასვა.იმ დროს დავიდსი Oakley-მარკის სათვალეს ხმარობდა. კომპანიამ სპეციალურად მისთვის შექმნა მოდელი, რომელიც ისეთი მსუბუქი მასალისგან დაამზადეს, რომ თითქმის არაფერს იწონიდა. ლინზები კი სპეციალური პლასტიკატისგან დაუმზადეს და კიდეებში წააგრძელეს. დაახლოებით მსგავსი ტექნოლოგიით სათვალეები ველოსიპედისტების, ავტომრბოლთა და სნოუბორდისტებისათვისაც მზადდებოდა. ამ სათვალეებით დავიდს მხედველობის პრობლემა თითქმის სრულად მოეხსნა. თუმცა, ოფლის გამო სათვალის მინები ხანდახან იორთქლებოდა, რაც „პიტბულს“ აღიზიანებდა. მოგვიანებით ეს პრობლემაც გადაიჭრა. მეტიც, ნაკრებისათვის ნარინჯისფერიანს, ხოლო „იუვენტუსისათვის“ თეთრმინიანს უმზადებდნენ.ერთი წლის შემდეგ, თვალების მდგომარეობა გაუუმჯობესდა და ექიმმა დავიდს უსათვალოდ თამაშის ნება დართო. უსათვალოდ მხოლოდ ერთი მატჩი, ევროპის 2000 წლის ჩემპიონატის მეორე ტურში, დანიასთან ითამაშა, მაგრამ შემდეგ ისევ სათვალით გავიდა მოედანზე და მას შემდეგ აღარც მოუხსნია.
პარტნიორების მხრიდან ღადაობაც დიდხანს არ გაგრძელებულა. ერთხელაც შესვენებისას იააპ სტამმა შეუღრინა: „ედგარ, ბოლო-ბოლო შეეშვი თხილამურებით სრიალს და ფეხბურთი ითამაშე“. თავგადახოტრილი, მოხეული სტამი, რომელიც ფრანკეშტეინს ჰგავდა, ჩია, მაგრამ დიდგულა და არაფრისდამთმობმა ედგარმა ეგრევე ადგილზე მოსვა, რადგან ისეთი ფრაზით მიმართა, რომლის საჯაროდ გამოტანა დაუშვებელია.დავიდსმა „ნაიკთან“ დადო კონტრაქტი. მან და ბექჰემმა ფეხბურთის კომერციალიზაციაში ახალ ერას ჩაუყარეს საფუძველი
ეპოქა იცვლებოდა. ისედაც ორიგინალური გარეგნობის დავიდსი, სათვალეებით მთლად განსხვავებულად გამოიყურებოდა. ყველას მოუნდა მსგავსი სათვალე ეტარებინა და მსოფლიოში სპორტული სათვალეების ბუმი დაიწყო. რამდენიმე კომპანიამ დაიწყო ამგვარი სათვალეების მასობრივი წარმოება და დიდი მოგებაც ნახეს.„ნაიკმა“ სწრაფად აუღო ალღო შექმნილ სიტუაციას და ედგარი Nike Tarj Pro-ს სახე გახდა. ამ ცნობილი სასპორტო ნაწარმის კომპანიამ დაიწყო დავიდსის ცნობილი სათვალეების ანალოგების წარმოება, რომლებიც მინიმალურად თუ ზღუდავდნენ პერიფერიულ მხედველობას და 2003 წელს „დავიდსის სათვალეებმა“ ბაზარი წალეკა.
დავიდსის სახელი ბრენდად იქცა, თავად კი ლამის ყველაზე ცნობად ფეხბურთელად გადაიქცა, რაც უკანახაზელისათვის უჩვეულო ამბავი გახლდათ. მას უკვე ის ხალხიც კი იცნობდა, რომლებიც ფეხბურთთან ძალიან შორს იდგნენ.დავიდსი ამას არ დასჯერდა და ტანსაცმლის საკუთარი ხაზი, Monta გაუშვა, რომელიც ქუჩური და ფრისტაილის შერწყმა იყო და წარმატებულიც გამოვიდა. იმავე პერიოდში „ნაიკის“ თითქმის ყველა სარეკლამო რგოლში გადაიღეს. რაც შეეხება ფეხბურთს – ნახევარი სეზონი „ბარსელონაში“ გაატარა, იმ პერიოდში როდესაც ფრანკ რაიკარდი ბლაუგრანაში მთავარ მწვრთნელად დაინიშნა. შემდეგ იყო „ინტერი“, რასაც ინგლისში გადასვლა მოჰყვა. საერთო ჯამში 150 ყვითელ-წითელ ბარათებს მოუყარა თავი და კარიერის ბოლო ორ მატჩში ორივეჯერ მინდვრიდან გააძევეს.დავიდსის თამაშის სტილმა რაიკარდი დაარწმუნა, რომ „ბარსაშიც“ საჭირო იყო ხისტი და ბურთის ამრთმევი ნახევარმცველი და ასეთი მოთამაშის გამოჩენამაც დიდად შეუწყო ხელი „ბარსელონასა“ და მსოფლიო ფეხბურთში ახალი ეპოქის შექმნას. დავიდსის და შემდეგ დევიდ ბექჰემის მაგალითზე ფეხბურთელები დარწმუნდნენ, რომ იმიჯი კომერციალიზებულ ფეხბურთში უმნიშვნელოვანესი რამ გახდა. აუცილებლად უნდა ითქვას, რომ დავიდსის გამო კომპანია Red Bull-მა დაარღვია ტრადიცია და მასთან პირველად ისტორიაში ინდივიდუალური სასპონსორო კონტრაქტი გააფორმა.დავიდსს მარკეტინგული კრეატივი და მისი სახე-ხატად ქცევა საფეხბურთო კარიერის დასრულების შემდეგაც გამოადგა. მან თანამშრომლობა დაიწყო რამდენიმე სოლიდურ პიარ-კომპანიასთან, შეიყვანეს უეფას პარტნიორ კომპანია CAFE-ს დირექტორთა საბჭოში და თუ ცოტა წავიხუმრებთ, მისი საქმე იქ მხოლოდ ის იყო, რომ სათვალეები არ მოეხსნა.ასე და ამრიგად, საკმაოდ საშიშმა დაავადებამ ეს მართლაც კარგი ფეხბურთელი, რომელიც ამ თამაშის ისტორიაში ისედაც დარჩებოდა, ფეხბურთის ერთ-ერთ სახე-ხატად აქცია.სწორედ ამაზე შეიძლება ითქვას, რომ ზოგი ჭირი მარგებელია. ინიესტამ ისტორიაში საუკეთესო უწოდა, როდესაც „რეალში“ გადავიდა, პეპი ატირდა, გენიოსი იყო, მაგრამ სიზარმაცის გამო უდიდესი ვერ გახდა